ماه مجلس

ستاره ای بدرخشید و ماه مجلس شد             

                دل رمیده ما را انیس و مونس شد

نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت        

                  به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد

به بوی او دل بیمار عاشقان چو صبا      

                 فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد

طربسرای محبت کنون شود معمور  

                     که طاق ابروی یار منش مهندس شد

پیروزی مقاومت مبارک

پیروزی مقاومت مبارک

چهل سخن از خداوند سخن

چهل سخن از خداوند سخن

(1)

إغْتَنِمُوا الدُّعاَ عِنْدَ خَمْسَةِ مَواطِنَ: عِنْدَ قِرائَةِ الْقُرْآنِ، وَ عِنْدَ الاْ ذانِ، وَ عِنْدَ نُزُولِ الْغَیْثِ، وَ عِنْدَ الْتِقاِ الصَفَّیْنِ لِلشَّهادَةِ، وَ عِنْدَ دَعْوَةِ الْمَظْلُومِ، فَاِنَّهُ لَیْسَ لَها حِجابٌ دوُنَ الْعَرْشِ.

فرمود: پنج موقع را براى دعا و حاجت خواستن غنیمت شمارید:

موقع تلاوت قرآن ، موقع اذان ، موقع بارش باران ، موقع جنگ و جهاد - فى سبیل اللّه - موقع ناراحتى و آه کشیدن مظلوم .

در چنین موقعیت ها مانعى براى استجابت دعا نیست .

---

(2)

 اَلْعِلْمُ وِراثَةٌ کَریمَةٌ، وَ الاْ دَبُ حُلَلٌ حِسانٌ، وَ الْفِکْرَةُ مِرآةٌ صافِیَةٌ، وَ الاْ عْتِذارُ مُنْذِرٌ ناصِحٌ، وَ کَفى بِکَ اَدَباً تَرْکُکَ ما کَرِهْتَهُ مِنْ غَیْرِکَ.

فرمود: علم ؛ ارثیه اى با ارزش ، و ادب ؛ زیورى نیکو، و اندیشه ؛ آئینه اى صاف ، و پوزش خواستن ؛ هشدار دهنده اى دلسوز خواهد بود.

و براى با ادب بودنت همین بس که آنچه براى خود دوست ندارى ، در حقّ دیگران روا نداشته باشى .

---

(3)

اَلْحَقُّ جَدیدٌ وَ إ نْ طالَتِ الاْ یّامُ، وَ الْباطِلُ مَخْذُولٌ وَ إ نْ نَصَرَهُ اقْوامٌ.

فرمود: حقّ و حقیقت در تمام حالات جدید و تازه است گر چه مدّتى بر آن گذشته باشد.

و باطل همیشه پست و بى اساس است گر چه افراد بسیارى از آن حمایت کنند.

---

(4)

اَلدُّنْیا تُطْلَبُ لِثَلاثَةِ اشْیا: اَلْغِنى ، وَ الْعِزِّ، وَ الرّاحَةِ، فَمَنْ زَهِدَ فیها عَزَّ، وَ مَنْ قَنَعَ إ سْتَغْنى ، وَ مَنْ قَلَّ سَعْیُهُ إ سْتَراحَ.

فرمود: دنیا و اموال آن ، براى سه هدف دنبال مى شود: بى نیازى ، عزّت و شوکت ، آسایش و آسوده بودن .

هر که زاهد باشد؛ عزیز و با شخصیّت است ، هر که قانع باشد؛ بى نیاز و غنى گردد، هر که کمتر خود را در تلاش و زحمت قرار دهد؛ همیشه آسوده و در آسایش است .

---

(5)

 لَوْ لاَ الدّینُ وَ التُّقى ، لَکُنْتُ ادْهَى الْعَرَبِ.

فرمود: چنانچه دین دارى و تقواى الهى نمى بود، هر آینه سیاستمدارترین افراد بودم - ولى دین و تقوا مانع سیاست بازى مى شود - .

---

(6)

 اَلْمُلُوکُ حُکّامٌ عَلَى النّاسِ، وَ الْعِلْمُ حاکِمٌ عَلَیْهِمْ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْعِلْمِ انْ تَخْشَى اللّهَ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْجَهْلِ انْ تَعْجِبَ بِعِلْمِکَ.

فرمود: ملوک بر مردم حاکم هستند و علم بر تمامى ایشان حاکم خواهد بود، تو را در علم کافى است که از خداوند ترسناک باشى ؛ و

به دانش و علم خود بالیدن ، بهترین نشانه نادانى است .

---

(7)

ما مِنْ یَوْمٍ یَمُرُّ عَلَى ابْنِ آدَمٍ إ لاّ قالَ لَهُ ذلِکَ الْیَوْمُ: یَابْنَ آدَم انَا یَوُمٌ جَدیدٌ وَ اناَ عَلَیْکَ شَهیدٌ.

فَقُلْ فیَّ خَیْراً، وَ اعْمَلْ فیَّ خَیْرَا، اشْهَدُ لَکَ بِهِ فِى الْقِیامَةِ، فَإ نَّکَ لَنْ تَرانى بَعْدَهُ ابَداً.

فرمود: هر روزى که بر انسان وارد شود، گوید: من روز جدیدى هستم ، من بر اعمال و گفتار تو شاهد مى باشم .

سعى کن سخن خوب و مفید بگوئى ، کار خوب و نیک انجام دهى . من در روز قیامت شاهد اعمال و گفتار تو خواهم بود.

و بدان امروز که پایان یابد دیگر مرا نخواهى دید و قابل جبران نیست .

---

(8)

فِى الْمَرَضِ یُصیبُ الصَبیَّ، کَفّارَةٌ لِوالِدَیْهِ.

فرمود: مریضى کودک ، کفّاره گناهان پدر و مادرش مى باشد.

---

(9)

الزَّبیبُ یَشُدُّ الْقَلْبِ، وَ یُذْهِبُ بِالْمَرَضِ، وَ یُطْفِى ءُ الْحَرارَةَ، وَ یُطیِّبُ النَّفْسَ.

فرمود: خوردن مویز - کشمش سیاه - قلب را تقویت ، مرض ها را برطرف ، و حرارت بدن را خاموش ، و روان را پاک مى گرداند.

---

(10)

 أ طْعِمُوا صِبْیانَکُمُ الرُّمانَ، فَإ نَّهُ اَسْرَعُ لاِ لْسِنَتِهِمْ.

فرمود: به کودکان خود انار بخورانید تا زبانشان بهتر و زودتر باز شود.

---

(11)

اطْرِقُوا اهالیکُمْ فى کُلِّ لَیْلَةِ جُمْعَةٍ بِشَیْءٍ مِنَ الْفاکِهَةِ، کَیْ یَفْرَحُوا بِالْجُمْعَةِ.

فرمود: در هر شب جمعه همراه با مقدارى میوه - یا شیرینى ،... - بر اهل منزل و خانواده خود وارد شوید تا موجب شادمانى آن ها در جمعه گردد.

---

(12)

کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإ نَّهُ شِفاٌ مِنْ کُلِّ داٍ بِإ ذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ انْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ.

فرمود: آنچه اطراف ظرف غذا و سفره مى ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالى شفاى تمام دردهاى او خواهد شد.

---

(13)

لا ینبغى للعبد ان یثق بخصلتین : العافیة و الغنى ، بَیْنا تَراهُ مُعافاً اِذْ سَقُمَ، وَ بَیْنا تَراهُ غنیّاً إ ذِ افْتَقَرَ.

فرمود: سزاوار نیست که بنده خدا، در دوران زندگى به دو خصوصیّت اعتماد کند و به آن دلبسته باشد: یکى عافیت و تندرستى و دیگرى ثروت و بى نیازى است .

زیرا چه بسا در حال صحّت و سلامتى مى باشد ولى ناگهان انواع مریضى ها بر او عارض مى گردد و یا آن که در موقعیّت و امکانات خوبى است ، ناگهان فقیر و بیچاره مى شود،

 - پس بدانیم که دنیا و تمام امکانات آن بى ارزش و بى وفا خواهد بود و تنها عمل صالح مفید و سودبخش مى باشد - .

---

(14)

 لِلْمُرائى ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَکْسِلُ إ ذا کانَ وَحْدَهُ، وَ یَنْشطُ إ ذاکانَ فِى النّاسِ، وَ یَزیدُ فِى الْعَمَلِ إ ذا اُثْنِىَ عَلَیْهِ، وَ یَنْقُصُ إ ذا ذُمَّ.

فرمود: براى ریاکار سه نشانه است : در تنهائى کسل و بى حال ، در بین مردم سرحال و بانشاط مى باشد.

هنگامى که او را تمجید و تعریف کنند خوب و زیاد کار مى کند و اگر انتقاد شود سُستى و کم کارى مى کند.

---

(15)

اَوْحَى اللّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى إ لى نَبیٍّ مِنَ الاْ نْبیاِ: قُلْ لِقَوْمِکَ لا یَلْبِسُوا لِباسَ أ عْدائى ، وَ لا یَطْعَمُوا مَطاعِمَ أ عْدائى ، وَ لایَتَشَکَّلُوا بِمَش اکِلِ اعْدائى ، فَیَکُونُوا أ عْدائى .

فرمود: خداوند تبارک و تعالى بر یکى از پیامبرانش وحى فرستاد : به امّت خود بگو:

لباس دشمنان مرا نپوشند و غذاى دشمنان مرا میل نکنند و هم شکل دشمنان من نگردند، وگرنه ایشان هم دشمن من خواهند بود.

---

(16)

 اَلْعُقُولُ أ ئِمَّةُ الا فْکارِ، وَ الاْ فْکارُ أ ئِمَّةُ الْقُلُوبِ، وَ الْقُلُوبُ أ ئِمَّةُ الْحَواسِّ، وَ الْحَواسُّ أ ئِمَّةُ الاْ عْضاِ.

فرمود: عقل هر انسانى پیشواى فکر و اندیشه اوست ؛ و فکر پیشواى قلب و درون او خواهد بود؛ و قلب پیشواى حوّاس پنج گانه مى باشد، و حوّاس پیشواى تمامى اعضا و جوارح است .

---

(17)

 تَفَضَّلْ عَلى مَنْ شِئْتَ فَانْتَ امیرُهُ، وَ اسْتَغِْنِ عَمَّنْ شِئْتَ فَانْتَ نَظیرُهُ، وَ افْتَقِرْ إ لى مَنْ شِئْتَ فَانْتَ أ سیرُهُ.

فرمود: بر هر که خواهى نیکى و احسان نما، تا رئیس و سرور او گردى ؛ و از هر که خواهى بى نیازى جوى تا همانند او باشى .

و خود را نیازمند هر که خواهى بدان - و از او تقاضاى کمک نما - تا اسیر او گردى .

---

(18)

 اعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ، لاِ نَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ أ ذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ، لاِ نَّ صاحِبَهُ اصَمُّ، ابْکَمٌ، اعْمى ، حَیْرانٌ.

فرمود: عزیزترین عزّت ها علم و کمال است ، براى این که شناخت معاد و تامین معاشِ انسان ، به وسیله آن انجام مى پذیرد.

و پست ترین ذلّت ها جهل و نادانى است ، زیرا که صاحبش همیشه در کرى و لالى و کورى مى باشد و در تمام امور سرگردان خواهد بود.

---

(19)

جُلُوسُ ساعَةٍ عِنْدَ الْعُلَماِ احَبُّ إ لَى اللّهِ مِنْ عِبادَةِ الْفِ سَنَةٍ، وَ النَّظَرُ إ لَى الْعالِمِ أ حَبُّ إ لَى اللّهِ مِنْ إ عْتِکافِ سَنَةٍ فى بَیْتِ اللّهِ، وَ زیارَةُ الْعُلَماِ أ حَبُّ إ لَى اللّهِ تَعالى مِنْ سَبْعینَ طَوافاً

 حَوْلَ الْبَیْتِ، وَ افْضَلُ مِنْ سَبْعینَ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ مَقْبُولَةٍ، وَ رَفَعَ اللّهُ تَعالى لَهُ سَبْعینَ دَرَجَةً، وَ أ نْزَلَ اللّهُ عَلَیْهِ الرَّحْمَةَ، وَ شَهِدَتْ لَهُ الْمَلائِکَةُ: انَّ الْجَنَّةَ وَ جَبَتْ لَهُ.

فرمود: یک ساعت در محضر علما نشستن - که انسان را به مبدا و معاد آشنا سازند - از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود.

توجّه و نگاه به عالِم از إ عتکاف و یک سال عبادت - مستحبّى - در خانه خدا بهتر است .

زیارت و دیدار علما، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده مى باشد.

همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه مى دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل مى گرداند، و ملائکه شهادت مى دهند به این که او اهل بهشت است .

---

(20)

یَابْنَ آدَم ، لاتَحْمِلْ هَمَّ یَوْمِکَ الَّذى لَمْ یَاتِکَ عَلى یَوْمِکَ الَّذى أ نْتَ فیهِ، فَإ نْ یَکُنْ بَقِیَ مِنْ اجَلِکَ، فَإ نَّ اللّهَ فیهِ یَرْزُقُکَ.

فرمود: اى فرزند آدم ، غُصّه رزق و آذوقه آن روزى که در پیش دارى و هنوز نیامده است نخور، زیرا چنانچه زنده بمانى و عمرت باقى باشد

خداوند متعال روزىِ آن روز را هم مى رساند.

(21)

قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّتِهِ، وَ شُجاعَتُهُ عَلى قَدْرِ نَفَقَتِهِ، وَ صِداقَتُهُ عَلى قَدْرِ مُرُوَّتِهِ، وَ عِفَّتُهُ عَلى قَدْرِ غِیْرَتِهِ.

فرمود: ارزش هر انسانى به قدر همّت اوست ، و شجاعت و توان هر شخصى به مقدار گذشت و إ حسان اوست ، و درستکارى و صداقت او به قدر جوانمردى اوست

، و پاکدامنى و عفّت هر فرد به اندازه غیرت او خواهد بود.

---

(22)

مَنْ شَرِبَ مِنْ سُؤْرِ اخیهِ تَبَرُّکا بِهِ، خَلَقَ اللّهُ بَیْنَهُما مَلِکاً یَسْتَغْفِرُ لَهُما حَتّى تَقُومَ السّاعَةُ.

فرمود: کسى که دهن خورده برادر مؤ منش را به عنوان تبرّک میل نماید، خداوند متعال ملکى را مامور مى گرداند تا براى آن دو نفر تا روز قیامت طلب آمرزش و مغفرت نماید.

---

(23)

لاخَیْرَ فِى الدُّنْیا إ لاّ لِرَجُلَیْنِ: رَجَلٌ یَزْدادُ فى کُلِّ یَوْمٍ إ حْسانا، وَ رَجُلٌ یَتَدارَکُ ذَنْبَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَ انّى لَهُ بِالتَّوْبَةِ، وَاللّه لَوْسَجَدَ حَتّى یَنْقَطِعَ عُنُقُهُ ما قَبِلَ اللّهُ مِنْهُ إ لاّ بِوِلایَتِنا اهْلِ الْبَیْتِ.

فرمود: خیر و خوبى در دنیا وجود ندارد مگر براى دو دسته :

دسته اوّل آنان که سعى نمایند در هر روز، نسبت به گذشته کار بهترى انجام دهند. دسته دوّم آنان که نسبت به خطاها و گناهان گذشته خود پشیمان و سرافکنده گردند و توبه نمایند، و

 توبه کسى پذیرفته نیست مگر آن که با اعتقاد بر ولایت ما اهل بیت عصمت و طهارت باشد.

---

(24)

عَجِبْتُ لاِ بْنِ آدَمٍ، أ وَّلُهُ نُطْفَةٌ، وَ آخِرُهُ جیفَةٌ، وَ هُوَ قائِمٌ بَیْنَهُما وِعاٌ لِلْغائِطِ، ثُمَّ یَتَکَبَّرُ.

فرمود: تعجبّ مى کنم از کسى که اوّلش قطره اى آب ترش شده و عاقبتش لاشه اى متعفّن - بد بو - خواهد بود و خود را ظرف فضولات قرار داده است ،

با این حال تکبّر و بزرگ منشى هم مى نماید.

---

(25)

إ یّاکُمْ وَ الدَّیْن ، فَإ نَّهُ هَمُّ بِاللَّیْلِ وَ ذُلُّ بِالنَّهارِ.

فرمود: از گرفتن نسیه و قرض ، خود را برهانید، چون که سبب غم و اندوه شبانه و ذلّت و خوارى در روز خواهد گشت .

---

(26)

إ نَّ الْعالِمَ الْکاتِمَ عِلْمَهُ یُبْعَثُ انْتَنَ اهْلِ الْقِیامَةِ، تَلْعَنُهُ کُلُّ دابَّةٍ مِنْ دَوابِّ الاْ رْضِ الصِّغارِ.

فرمود: آن عالم و دانشمندى که علم خود را - در بیان حقایق - براى دیگران کتمان کند، روز قیامت با بدترین بوها محشور مى شود

و مورد نفرت و نفرین تمام موجودات قرار مى گیرد.

---

(27)

یا کُمَیْلُ، قُلِ الْحَقَّ عَلى کُلِّ حالٍ، وَوادِدِ الْمُتَّقینَ، وَاهْجُرِ الفاسِقینَ، وَجانِبِ المُنافِقینَ، وَلاتُصاحِبِ الخائِنینَ.

فرمود: در هر حالتى حقّ را بگو و مدافع آن باش ، دوستى و معاشرت با پرهیزگاران را ادامه ده ، و از فاسقین و معصیت کاران کناره گیرى کن ،

 و از منافقان دورى و فرار کن ، و با خیانتکاران همراهى و هم نشینى منما.

---

(28)

فى وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِ علیه السلام : سَلْ عَنِ الرَّفی قِ قَبْلَ الطَّری قِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ.

ضمن سفارشى به فرزندش امام حسن علیه السلام فرمود:

پیش از آن که بخواهى مسافرت بروى ، رفیق مناسب راه را جویا باش ، و پیش از آن که منزلى را تهیّه کنى همسایگان را بررسى کن که چگونه هستند.

---

(29)

 اِعْجابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ دَلیلٌ عَلى ضَعْفِ عَقْلِهِ.

فرمود: فخر کردن انسان به خودش ، نشانه کم عقلى او مى باشد.

---

(30)

 ایُّهَا النّاسُ، إِیّاکُمْ وُحُبَّ الدُّنْیا، فَإِنَّها رَاْسُ کُلِّ خَطیئَةٍ، وَبابُ کُلِّ بَلیَّةٍ، وَداعى کُلِّ رَزِیَّةٍ.

فرمود: اى گروه مردم ، نسبت به محبّت و علاقه به دنیا مواظب باشید، چون که علاقه و محبّت به دنیا اساس هر خطا و انحرافى است ،

و دروازه هر بلا و گرفتارى است ، و نزدیک کننده هر فتنه و آشوب ؛ و نیز آورنده هر مصیبت و مشکلى است .

---

(31)

السُّکْرُ ارْبَعُ السُّکْراتِ: سُکْرُ الشَّرابِ، وَسُکْرُ الْمالِ، وَسُکْرُ النَّوْمِ، وَسُکْرُ الْمُلْکِ.

فرمود: مستى در چهار چیز است : مستى از شراب (و خمر)، مستى مال و ثروت ، مستى خواب ، مستى ریاست و مقام .

---

(32)

 اللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَرَ.

فرمود: زبان ، همچون درّنده اى است که اگر آزاد باشد زخم و جراحت (سختى به جسم و ایمان ) خواهد زد.

---

(33)

یَوْمُ الْمَظْلُومِ عَلَى الظّالِمِ اشَدُّ مِنْ یَوْمِ الظّالِمِ عَلَى الْمَظْلُومِ.

فرمود: روز داد خواهى مظلوم بر علیه ظالم سخت تر است از روزى که ظالم ستم بر مظلوم مى کند.

---

(34)

فِى الْقُرْآنِ نَبَاُ ما قَبْلَکُمْ، وَخَبَرُ ما بَعْدَکُمْ، وَحُکْمُ ما بَیْنِکُمْ.

فرمود: قرآن احوال گذشتگان ، و أ خبار آینده را در بردارد، و شرح وظایف شما را بیان کرده است .

---

(35)

نَزَلَ الْقُرْآنُ اثْلاثا، ثُلْثٌ فینا وَفى عَدُوِّنا، وَثُلْثٌ سُنَنٌ وَ امْثالٌ، وَثُلْثٌ فَرائِض وَاحْکامٌ.

فرمود: نزول قرآن بر سه قسمت است : یک قسمت آن درباره اهل بیت عصمت و طهارت : و دشمنان و مخالفان ایشان ؛ و قسمت دیگر آن ، اخلاقیّات و ضرب المثلها؛

و قسمت سوّم در بیان واجبات و احکام إ لهى مى باشد.

---

(36)

الْمُؤْمِنُ نَفْسُهُ مِنْهُ فى تَعَبٍ، وَالنّاسُ مِنْهُ فى راحَةٍ.

فرمود: مؤ من آن کسى است که خود را به جهت رفاه مردم در زحمت بیندازد و دیگران از او در أ منیت و آسایش باشند.

---

(37)

کَتَبَ اللّهُ الْجِهادَ عَلَى الرِّجالِ وَالنِّساِ، فَجِهادُ الرَّجُلِ بَذْلُ مالِهِ وَنَفْسِهِ حَتّى یُقْتَلَ فى سَبیلِ اللّه ، وَجِهادُ الْمَرْئَةِ انْ تَصْبِرَ عَلى ماتَرى مِنْ اذى زَوْجِها وَغِیْرَتِهِ.

فرمود: خداوند جهاد را بر مردان و زنان لازم دانسته است . پس جهاد مرد، آن است که از مال و جانش بگذرد تا جائى که در راه خدا کشته و شهید شود.

و جهاد زن آن است که در مقابل زحمات و صدمات شوهر و بر غیرت و جوانمردى او صبر نماید.

---

(38)

فى تَقَلُّبِ الاْ حْوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ.

فرمود: در تغییر و دگرگونى حالات و حوادث ، فطرت و حقیقت اشخاص شناخته مى شود.

---

(39)

إ نّ الْیَوْمَ عَمَلٌ وَلا حِسابَ، وَغَدا حِسابٌ وَلا عَمَل .

فرمود: امروزه - در دنیا - زحمت و فعالیّت ، بدون حساب است و فرداى قیامت ، حساب و بررسى اعمال و دریافت پاداش است .

---

(40)

 إ تَّقُوا مَعَاصِیَ اللّهِ فِى الْخَلَواتِ فَإ نَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحاکِم .

فرمود: دورى و اجتناب کنید از معصیت هاى إ لهى ، حتّى در پنهانى ، پس به درستى که خداوند شاهد اعمال و نیّات است ؛ و نیز او حاکم و قاضى خواهد بود.

تقریب مذاهب اسلامی و همکاری با شمال آفریقا

به نام خدا

در آمدی بر

نقش تقریب مذاهب اسلامی در ارتباط و گسترش همکاری با شمال افریقا

سعید معزالدین

باورها و گرایش های مشترک

باورهای دینی, نژاد, قومیت, تاریخ تمدن و فرهنگ, آداب و
آیین های اجتماعی, موقعیت جغرافیایی و برخی دیگر از ویژگی های مشترک ، از جمله عواملی است که ملت ها  را به یکدیگر نزدیک ساخته و به هم پیوند می دهد. باورها و گرایش های دینی مشترک از سایر عوامل مهم تر   می باشد؛ بویژه که دین مقدس اسلام مرزهای جغرافیایی را در می نوردد و به عمق جان ها و وجدان ها نفوذ کرده و با شعار برادری و همبستگی اسلامی و شعور خودآگاهی و ضرورت همبستگی مسالمت آمیز بر تعصبات کور ملی گرایی و قوم پرستی خط بطلان کشیده و ملت های مسلمان را به یکپارچگی و وحدت فرا می خواند.

همبستگی اسلامی

اسلام, امتیاز طلبی قومی و برتری جویی نژادی را پوچ شمرده و به حکم  آیه ی شریفه ی یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم تنها تقوای الهی را موجب کرامت انسان دانسته است و با تأکید بر اصل اتحاد و پرهیز از تفرقه در آیه ی شریفه واعتصموا بحبل الله جمعیاً و لاتفرقوا اعتصام به حبل المتین الهی را رمز پیروزی و رستگاری معرفی کرده و با فراخوانی به تعاون و همکاری در آیه ی شریفه تعاونوا علی البر و التقوی مسلمانان را به همکاری برای انجام خوبی ها و نیکی ها و تقوا و هدف های والا و الهی دعوت می کند.

همبستگی و تعاون و همکاری حول محور اسلام, اقتدار و عظمت مسلمانان, پیشرفت و توسعه ی کشورهای اسلامی را به دنبال خواهد داشت.

 بنابراین, اسلام و نهادهای اساسی آن می تواند به عنوان بهترین ویژگی مشترک, راه های همکاری و پیشرفت پیروان آن را در سراسر جهان فراهم آورد. این همان چیزی است که همواره دشمنان اسلام از آن هراس داشته اند. آن ها پیوسته در صدد ایجاد تفرقه بین پیروان مذاهب اسلامی بوده و هستند تا از این رهگذر به مطامع شوم خویش و غارت منابع و معادن ملت های مسلمان دست یابند.

اعتقاد به خدای یگانه, کتاب واحد آسمانی( قرآن کریم) کعبه ی معظمه ( قبله ی واحد) پیامبر اسلام (ص) و بسیاری از نقاط مشترک اصلی و فرعی در فقه و اصول و کلام و علوم قرآن, افق تابناک و راه روشن و چشم انداز امیدبخشی را برابر دیدگان ملت های مسلمان می گشاید تا با تمسک به حبل متین الهی و تلاش در راه تقریب مذاهب اسلامی راه های همکاری  و توسعه و تعالی را هموارتر سازند.

 در این نوشتار کوتاه, ضرورت تقریب مذاهب و تلاش در راه گسترش همبستگی اسلامی به عنوان بهترین راهبرد و کوشش عملی و فرهنگی و کاربردی برای ایجاد زمینه های توسعه و همکاری توصیه می شود.

ویژگی های فرهنگی و علمی شمال آفریقا

موقعیت خاص جغرافیایی شمال آفریقا که شامل کشورهایی مهم با پیشینه ی تاریخی کهن و درخشان و تحولات و دگرگونی های فرهنگی, سیاسی و اجتماعی می باشد, به این نقطه از جهان ویژگی خاصی بخشیده و بر اهمیت آن افزوده است. بیشتر ساکنان شمال آفریقا را مسلمانان تشکیل می دهند و دین مقدس اسلام به عنوان دین رسمی این کشورها به شمار می رود.

 برای مثال, در کشورهای تونس, لیبی, مصر و مراکش به ترتیب 4/99 , 97, 8/81, 7/98 درصد مسلمان سکونت دارند.

وجود مساجد مهم و تاریخی و مراکز علمی و فرهنگی در
منطقه ی شمال آفریقا و موج فزاینده ی اسلام خواهی و علاقه ی شدید ملت های مسلمان به انقلاب اسلامی, همکاری و تعاون این کشورها را به یکدیگر و سایر کشورهای اسلامی, به ویژه جمهوری اسلامی ایران, در راه رشد و توسعه ی زمینه های فرهنگی ضروری می نماید.

 از آنجا که باورهای دینی و تبادل آرا و اندیشه ها در عرصه ی فرهنگ و
گرایش های علمی و معنوی و وجود مشترکات فراوان بین مذاهب موجود و برخی فرقه ها و طریقت ها به عنوان انگیزه ی مشترک و بستر مناسب برای گسترش روح همبستگی اسلامی راهگشای همکاری در سایر زمینه های سیاسی, اقتصادی و اجتماعی خواهد بود, ضرورت پرداختن به مقوله ی ارزیابی نقاط مشترک مذاهب و تفاهم فکری و تقریب مذاهب اسلامی بیش از هر زمان احساس می شود.

از آن هنگام که بلال حبشی به برکت درخشش نور اسلام در سرزمین جاهلی حجاز از بردگی رهایی یافت و به شرافت مؤذن بودن رسول خدا (ص)  نایل شد و پس از فتح مکه بر بام کعبه ندای توحید سر داد, گویی, نماینده ای از قاره آفریقا ندای رهایی از یوغ بندگی خدایان زمین و رهایی از تفرقه و پراکندگی را سر می دهد. این دعوت, گسترش یافت تا جایی که هم اکنون دیگر بار نغمه ی روح نواز وحدت, گوش دل و جان ساکنان این مناطق را می نوازد و جوانان پرشور و آگاه شمال آفریقا خواهان اقتدار و اتحاد ملت های خویش و رویارویی با بیگانگان هستند.   فرهنگ و میراث گرانسنگ و کهن اسلامی در این سرزمین گویای پیشینه ای دیرین و درخشان است. دانشگاه القرویین و زیتونیه در تونس, مرکز بسیار مهمی است که بسیاری از اندیشمندان اسلامی شمال آفریقا به ویژه از کشورهای تونس, الجزایر و مراکش, از آن فارغ التحصیل شده اند.

تلاش های شیخ عبدالعزیز النعالبی در 1920 میلادی و غیرت دینی مردم آن سامان دست استعمار فرانسه را از این کشور کوتاه کرد.

وجود مراکز علمی و دانشگاهی در مصر نیز شاهد این مدعاست که فرهنگ و تمدن اسلامی در این کشور رشد و نمو یافت و دانشکده ی دارالعلوم و دانشگاه عین شمس و دانشگاه اسکندریه از جمله مراکز علمی و تحقیقاتی است که بر اهمیت توجه به دانش و آموزش و اندیشه در مصر تأکید می کند.

طلایه داران وحدت

متفکران گرانقدری همچون سیدجمال الدین اسدآبادی, سیدقطب, حسن البنا در برانگیختن احساس اسلامی مشترک دینی رهروان مذاهب نقش بسزایی داشته اند.

همچنین وجود شخصیت هایی چون علامه محمدتقی قمی در دارالتقریب مصر در کنار متفکران جهان اسلام مانند شیخ سلیم بشری, علامه سیدشرف الدین و تأکید آیت الله العظمی بروجردی بر تشویق عالمان مذاهب در تبادل آرا و اندیشه ها, آگاهی از مبانی معیارهای فقهی اجتهادی مذاهب اسلامی و فتوای مشهور شیخ شلتوت در مورد جواز عمل به فقه جعفری و به رسمیت شناختن مذهب تشیع و اعلام مذاهب خمسه اسلامی, بیش از پیش راه دستیابی به تقریب عملی را هموار ساخت.

حاصل بحث های مستمر عالمان متعهد و آگاه در دارالتقریب مصر شامل60 نسخه مجله ی رساله الاسلام شد که هر صاحب نظر و پژوهشگری با مطالعه ی آن به ژرفای بحث ها, روح برادری توأم با استدلال حاکم بر مقالات و سعه ی صدر و وسعت نظر نویسندگان آن پی می برد. و اکنون از آن ستارگان درخشان علم و معرفت به عنوان طلایه داران وحدت و روادالتقریب ( پیشگامان اندیشه ی تقریب مذاهب اسلامی) یاد می کنیم.

با بررسی اجمالی موقعیت کنونی ملت های مسلمان در جهان به این نکته ی مهم واقف می شویم که آیا با وجود مشترکات فراوان و وجود عواطف و احساسات همگون و پیشینه ی درخشان همکاری در زمینه های فرهنگی, امروز نیز می توان آن روزهای به یاد ماندنی را احیا کرد؟

در پاسخ به این پرسش اساسی باید گفت: آری, به برکت پیروزی انقلاب اسلامی و رهبری های حکیمانه امام راحل (ره) زمینه ی همکاری فرهنگی به ویژه در این گونه مناطق بیش از هر زمان فراهم است و شایسته است که عالمان مذاهب و مراکز و محافل علمی, حوزوی و دانشگاهی راه های دستیابی به همبستگی اسلامی را ارزیابی کرده با ایجاد ارتباط مستمر در راه گسترش علاقه و روابط فرهنگی و علمی کوشش نمایند.

در اینجا, به برخی عوامل و راه های رسیدن به این مقصود اشاره می کنیم:

راه های عملی

 - تلا ش در راه گسترش فرهنگ تقریب در حوزه و دانشگاه ؛

- ایجاد ارتباط مستمر بین مراکز علمی و فرهنگی و شخصیت های علاقه مند به تقریب مذاهب و فراهم آوردن زمینه های لازم تبادل نظریات و آرا و فتاوی اندیشمندان مذاهب اسلامی؛

- کوشش در راه شناخت احساسات و عواطف مشترک و برانگیختن آن ها در جهت هدف های والای  قرآنی و تحکیم مبانی اخوت و همبستگی اسلامی؛

-  بررسی و شناخت وجوه اشتراک مذاهب و تقویت آن ها؛

- پرهیز از طرح مسائل اختلافی به ویژه به گونه ای که موجب تفرقه ی امت اسلامی نشود و در عرصه ی مسائل سیاسی, رنگ صنفی, فرقه ای و قومی به خود نگیرد؛

- کوشش در راه ریشه یابی مسایل اختلافی برای طرح در کمیسیون ها و محافل علمی؛ 

-    تبیین آثار مثبت همبستگی اسلامی برای ملت های مسلمان؛

-  ارزیابی علل پراکندگی و اختلاف مسلمانان و تبیین آثار شوم تفرقه و زیان های جبران ناپذیری که از این رهگذر به جوامع اسلامی رسیده است؛

- درک ضرورت های زمان و پرداختن به حل مشکلات و کاستی های کنونی مسلمانان؛

-  اتخاذ تدابیر لازم, هماهنگ و منسجم فرهنگی و تبلیغی در ارشاد و هدایت پیروان فرقه های استعماری و موضع گیری اصولی فرهنگی براساس معیارهای مشترک مذاهب اسلامی در برابر بدخواهان و دشمنان اندیشه تقریبی؛

-   تدریس علوم اسلامی مقارن و مقایسه ای در دانشگاه ها و مراکز علمی و حوزوی؛

-   تبادل استاد و دانشجو و استفاده ی مؤثر از امکانات آموزشی و فرهنگی یکدیگر؛

- برپایی اردوهای آموزشی, فرهنگی و تفریحی و سیاحتی برای استادان, پژوهشگران و دانشجویان؛

-  کوشش در راه احیا و حفظ میراث فرهنگی مشترک اسلامی و دمیدن روح هویت اصیل و پویای اسلامی به کالبد جوانان مسلمان و احیای شخصیت و باز یافتن توانایی و استعداد آن ها در بسیج همگانی گرایش به کسب آگاهی و معارف قرآنی و سیره ی نبوی, اقوال بزرگان دین و سنت و عترت پیامبر اکرم (ص)؛

-  تشکیل کنفرانس ها, سمینارها و نشست های علمی و فرهنگی و برپایی همایش و گردهمایی اندیشمندان مذاهب و عالمان و متفکران برای اتخاذ تدابیر واحد و هماهنگ در توجیه و ارشاد ملت های مسلمان برای حفظ و توسعه ی روح همکاری و تعاون در راه توسعه و تعالی جوامع اسلامی؛

- انتشار کتاب و نشریه  و ایجاد و گسترش وب سایت و نرم افزارهای رایانه ای و امکانات الکترونیکی و گسترش و توسعه همکاری های  رسانه ای و تبلیغاتی؛

-   تشویق دانشجویان و استادان به انتخاب موضوعات تقریبی برای تحقیق و پژوهش و پایان نامه های تحصیلی؛

-   بهره وری مناسب از فن آوری نو در عرصه ی اطلاع رسانی و ایجاد سایت و پایگاه های اینترنتی؛

-   برپایی مسابقات فرهنگی و علمی با موضوع های تقریبی و همبستگی مذاهب اسلامی؛

-  ایجاد شبکه ی ویژه ی ماهواره ای برای تولید و پخش برنامه ها و بحث های تقریبی.

منابع: آرشیو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مجمع جهانی اهل بیت (ع)

نصر الله نماد مقاومت

نصر الله نماد مقاومت

شرم الشیخ کوفه است و
جنوب‌، نینوا!
دارد جنوب شبیه کربلا می شود
مدیترانه‌، فرات است
فرات‌، عبای توست!
برای این همه زخمی
برای این همه بی کفن
تنها ردای مهربان تو مانده است!

وگرنه این سران
دشداشه‌هاشان را
پرچم صلح کردند و فروختند
شاید اگر نبود نفت می‌جنگیدند
دیروز، ذوالفقار را
با قطعنامه‌ها
تاق زدند
امروز منتظرند
که از قطعنامه‌ها
زمین و نان
فرشته و غلمان ببارد!
بارید!
و قطعنامه همین بمبی ست
که دارد می‌بارد!

جنوب غرق خون است و
غزه آهوی زخمی
تو تنها مانده ای نصرالله!
در خیبری به نام جنوب
و هواپیماها دارند خندق می کنند و
کودکان زخمی تشنه اند
تو رفته ای از شریعه آب بیاوری
در برابر چشم این همه ماهواره جاسوسی

اوضاع روزگار بد نیست
از سران عرب
یکی با شمشیری از طلا بر کمر
دارد ریشش را خضاب می‌کند و
یکی
همیشه در مواقع حساس
به سجده می‌رود
شیخ فلان
تا دشداشه را عوض کند

شیخ الرشید تا سان ببیند از برابر عکسش
شاه کوچک تا برگردد از تعطیلات آمریکایی
دیر خواهد شد
نماد ارتش عربی
پلیس مصراست
که همچنان حمله می کند به الازهر!
جان بولتون دارد پارس می‌کند در سازمان ملل!

تنها تو مانده ای نصرالله!
پس شمشیر را پس بگیر و
اسب را پس بگیر و
شریعه را پس بگیر و
غیرت عربی را پس بگیر
که پادشاهان عرب
شیهه اسبان مرده‌اند!

 سروده ی دوست خوبم علی رضا قزوه